در وبگردي هايي که داشتم به مقاله اي درباره VDI برخورد کردم که به نظرم جالب بود، لذا براي استفاده همکاران علاقمند آنرا با کمي تغيير براي مطالعه دوستان اينجا تکرار مي کنم. اميد است مورد توجه قرار گيرد:

آرت ویت‌من (ART WITTMANN)
مترجم: بهروز جمشیدی کیا


بررسی‌ها و ارزیابی‌ها نشان داده است که مدل زیرساخت میز کار مجازی (Virtual Desktop Infrastructures - VDI)، تا به امروز حرکت کندی داشته است و می‌توان گفت از بسیاری جهات عقب مانده است. اما اگر آن را از دید دیگری ببینیم چه؟

VDI ، یک نوع مدل محاسباتی سمت سرور است که مجازی‌سازی میز کار از طریق آن صورت می‌گیرد. VDI شامل سیستم‌هایی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است که برای راه‌اندازی و پشتیبانی محیط مجازی لازم هستند.

در دسامبر ۲۰۰۹ مجله اینفوویک (InfoWeek) دست به یک نظرسنجی آماری در زمینه سیستم‌های مجازی‌سازی زد. در این نظرسنجی ۳% کاربران نهایی محصولات محیط کار مجازی اظهار داشتند در بیش‌تر موارد از VDI یا ترمینال سرویس ویندوز استفاده می‌کنند. حدود 36% کاربران گفتند از این فناوری استفاده می‌کنند. اظهار 23% کاربران هم حاکی از این بود که در نظر دارند راهکاری مبتنی بر آن را طی 18 ماه آینده پیاده‌سازی کنند.

هر چند این ارقام در نظر اول کم و ناچیز به نظر می‌رسند و نیز طبیعت VDI و دیگر فناوری‌های تین کلاینت (Thin Client) باعث کاهش احتمال همه‌گیری آن‌ها به عنوان بستر اصلی برنامه‌های کاربردی می‌شود، اما ذکر این نکته هم ضروری است که هیچ راهی برای صرف‌نظر از VDI در معماری فناوری اطلاعات سازمان وجود ندارد و این نتایج چیزی نیست که بر عدم کاربرد آن‌ها دلالت کند.

این نظرسنجی نتایج دیگری هم در بر داشت که یکی از آن‌ها به عوامل محدود کننده استفاده از VDI مرتبط است. در همین نظرسنجی مشخص شد که مهم‌ترین سد در مقابل گسترش استفاده از VDI و تحقق‌های فنی آن عبارت است از نیاز کاربران به این که در حالت جدا از شبکه به کار بپردازند. یعنی کاربران در بسیاری موارد نیاز داشتند که مواد کاری خود را در محیط محلی در دسترس داشته باشند و بعد از پردازش آن‌ها را دوباره بر روی شبکه قرار دهند. در نظرسنجی مورد بحث 50% کاربران اذعان داشتند که نیاز به دسترسی غیربرخط به فایل‌ها یکی از مهم‌ترین موانع در مقابل پذیرش VDI است.

عامل مهم دیگر در این زمینه، یکی از مسایل تکراری و ناراحت‌کننده برای مدیران دردآشنای فناوری اطلاعات است و آن چیزی نیست جز بودجه. 47% سوژه‌های نظرسنجی به مساله بودجه اشاره‌ داشتند. یعنی سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای پیاده‌سازی فناوری مجازی‌سازی مورد بحث برای نزدیک به نیمی از گروه آزمون مشکلی بغرنج بوده است.

مورد اول یا همان دسترسی غیر برخط، نگرانی به جایی است که باید برای آن چاره‌ای اندیشید. اما اگر کاربران بتوانند چنان اتصال و ارتباطی به شبکه خدمات‌دهنده فراهم‌کنند یا برایشان فراهم شود که با استفاده از آن بتوانند از کاربری نرم‌افزار خدمت‌محور (SaaS) بهره ببرند، در این صورت به همان سادگی هم می‌توانند از برنامه‌های کاربردی داخل سازمانی استفاده کنند که فناوری اطلاعات میزبانی آن‌ها را بر عهده دارد. به عبارت ساده‌تر امروز که کاربران به استفاده از خدمات نرم‌افزارهای وب‌محور عادت کرده‌‌اند، استفاده از خدمات مشابه درون سازمان نباید معضل حادی باشد. حال بپردازیم به مشکل دوم: کسب‌وکار VDI چیست؟

نخستین و واضح‌ترین کارکرد VDI برای برنامه‌هایی کاربردی است که نباید روی هر دستگاهی که دلخواه کاربر نهایی است اجرا شوند. طی گفتگویی که با یکی از مدیران ارشد فناوری اطلاعات داشتم، وی در مورد یکی از برنامه‌های مدیریت گزارش که تنها و تنها بر روی مرورگر اینترنت اکسپلورر 6 اجرا می‌شد، ابراز نارضایتی می‌کرد.

این روزها دیگر هیچ آدم عاقل محتاطی نمی‌گذارد اینترنت اکسپلورر روی ماشین کاربر نهایی نصب باشد. دست آخر این مهندس و همکارانش تصمیم گرفتند به جای صرف زمان و هزینه برای یافتن و پیش‌نهاد یک نرم‌افزار جدید به مدیریت سازمان و بررسی و ارزیابی نرم‌افزار، اشکال‌یابی و پیاده‌سازی در سیستم و آموزش مجدد به کارکنان و کاربران و تمام این قبیل کارهای وقت‌گیر و خطازا، اینترنت اکسپلورر 6 را بر روی یک محیط VDI نصب کنند و این بستر را برای کار بر روی نرم‌افزار هزینه مزبور به کاربران تحویل دهند.

البته این کار مثل تپاندن زباله در زیر فرش است و دیر یا زود باید با نرم‌افزار مربوطه دست و پنجه نرم کرده، تکلیف آن را مشخص کنید. اما این روش مزایایی هم دارد. تا پیش از VDI و روش‌های مشابه کاربرانی که ویندوز نداشتند (مثل آن خوش‌شانس‌هایی که با سیستم‌های اپل کار می‌کنند یا از آن بدتر آی‌پد دارند!) نمی‌توانستند برنامه‌هایی مانند برنامه کاربردی مورد بحث را اجرا کنند. اما امروز با جادوی سیتریکس (Citrix) این امر ممکن شده است. سیتریکس در نمایشگاه انتروپ (Interop) که در لاس وگاس برگزار شد، از کلاینت آی‌پد خود پرده برداشت. جالب این جا است که در کمال تعجب این کلاینت تازه کارآیی کافی هم دارد. یکی از کاربردهای جالبش این است که می‌توان با استفاده از آن برنامه‌های فلش را هم روی آی‌پد اجرا کرد.

این روزها با توجه به راهبرد سازمان‌ها برای مهاجرت بی‌رویه و عجولانه به ویندوز 7، بی‌تردید دیر یا زود مشکلاتی از این دست روی خود را نشان خواهند داد. بنابراین دم دست داشتن راهکارهای این چنینی (به‌ خصوص همین راهکار) عاقلانه است. اما فراموش نکنید که سرانجام روزی باید با مشکل روبه‌رو شوید و آن را به صورت زیرساختی و بنیادین حل کنید. حل بنیادین هم چیزی نیست جز یافتن جای‌گزین‌های وب‌محور که شرکت سازنده آن‌ها سابقه پشتیبانی رضایت‌بخشی داشته باشد.

دومین موردی که من برای VDI به عنوان موردپژوهی کسب‌وکار مد نظر داشتم، در کاربردهایی معنی‌دار است که در آن‌ها بتوان سیستم‌ها را به صورتی قابل ممیزی و ارزیابی مداوم کنترل کرد یا داده‌های آن‌ها چنان حساس است که نباید از مرکز داده خارج شود. برنامه‌های زیادی وجود دارد که نه اعتبار کاربران را بررسی می‌کنند، نه از آن‌ها نام کاربری و گذر واژه می‌خواهند و نه راهی برای مدیر سیستم جهت پیگیری و کنترل فعالیت‌های کاربر باز گذاشته‌اند. در چنین حالتی استفاده از VDI یکی از راه‌هایی است که می‌توان از طریق آن داده‌های امنیتی و کنترلی مورد نظر مدیر سیستم را به دست آورد. یعنی با استفاده از راهکارهای VDI می‌توان با اطمینان دانست که چه کسی به برنامه کاربردی دسترسی یافته و با آن کار کرده است و زمان و طول مدت استفاده را هم به صورتی قابل برگشت ثبت و ضبط کرد. می‌توان به جرات گفت که مشکلات، مسایل و الزامات حفاظت از داده و سازگاری با نیازمندی‌های نظارتی و انتظامی مانند آن چه مطرح شد، در واقع اصلی‌ترین دلیل استفاده از راهکارهایی مشابه با Terminal Services است که خود این‌ها نیز در کنار موارد مطرح شده دلیل خوبی برای استفاده از VDI است.

نکته این جا است که باید VDI را به عنوان فناوری تاکتیکی در نظر گرفت. علاوه بر این وقتی راهکارهای دیگری را بررسی می‌کنید به نیازمندی‌های مختلف کاربران مختلف خود توجه داشته باشید. هر چند اجرای برنامه‌های ویندوز روی آی‌پد و مک راه جالبی به نظر می‌رسد، اما واقعا نمی‌توان پیش‌بینی کرد که تا چند ماه آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. در دسترس داشتن VDI دنیایی از امکانات را به روی شما باز می‌کند، به‌خصوص این روزها که تب مهاجرت به ویندوز 7 شدت گرفته است. کاربرانی که تا به حال هم به مک و هم به ویندوز نیاز داشتند دیگر می‌توانند تنها با مک کار خود را راه بیاندازند. همین حکم برای لینوکس هم صادق است. مدیران ارشدی که از آی‌پد به تمام و کمال استفاده می‌کنند و می‌خواهند آن را به عنوان ابزار همراه اصلی خود انتخاب کنند هم می‌توانند از این فناوری استفاده کنند.