تلفن همراه با ضریب نفوذ بسیار بالا در دورترین نقاط کشور ما درحال گسترش است. شاید مهمترین بخش از یک گوشی تلفن همراه برای کاربران، صفحه نمایش آن باشد. جایی که بطور عمده محل ارتباط فرد با گوشی است. امروزه با افزایش گوشیهای هوشمند، روی صفحه نمایش علاوه بر اطلاعات شماره گیری و تماس، بسیاری نرم افزارها و داده های دیگر از قبیل فیلم، عکس، صدا و حتی صفحات چند رسانه ای (Multi Media) اینترنتی قابل نمایش است.

فناوری کارکرد هر یک از این صفحات نمایش ممکن است با دیگری تفاوت داشته باشد و این باعث اختلاف در کیفیت نمایش، ابعاد و قیمت می تواند باشد. در این مقاله با معرفی دو فناوری برجسته این حوزه، بررسی می کنیم که تفاوت این نمایشگرها در چیست و کدامیک بهتر است؟

AMOLED

AMOLED مخفف عبارت Active Matrix Organic LED است که اگر از آخر به اول بخواهیم تعریف کنیم دسته ای از LEDها است که توسط فناوری آدرس دهی پیکسلی Active Matrix ساخته می شوند.

Active Matrix فناوری آدرس دهی پیکسل ها است. در واقع یک تصویر از خطوط بسیار زیاد کنار هم، تشکیل می شود. فاصله این خطوط آنقدر کم است که با چشم غیرمسطح نمی توان آنها را مشاهده کرد این خطوط تصویر را تشکیل می دهند.

در عمل نمایشگرهای AMOLED در تلفن های همراه، دوربین های دیجیتال و مدیاپلیرها استفاده می شوند. این نمایشگرها می توانند در ضخامت های بسیار باریک ساخته شوند. جالب است بدانید که نمونه آزمایشگاهی 50 میکرونی آن نیز ساخته شده است. با استفاده از OLEDها می توان نمایشگرهایی ساخت که به صورت شفاف (Transparent) عمل کنند.

OLEDها نیازی به نور پس زمینه ندارند و خودشان صفحه نمایش را تشکیل می دهند. OLEDها از ماده ای بر اساس کربن ساخته می شوند که موجب می شود هنگام عبور جریان الکریسیته از خود نور ساطع کنند. زمان پاسخ گویی، کیفیت و زاویه دید این نمایشگرها خوب است و می توانند بصورت انعطاف پذیر نیز ساخته شوند.

نمایشگرهای OLED به دو روش آدرس دهی می شوند، Active و Passive. در روش Active یک ترانزیستور برای خاموش و روشن کردن هر پیکسل لازم است برای همین ساخت سایزهای بزرگ و رزولوشن بالا با استفاده از AMOLEDها مقدور است.

از ویژگی های AMOLEDها می توان به مصرف کم برق، Refresh rate سریع، نمایش رنگ مشکی واقعی اشاره کرد. ولی از طرفی این نمایشگرها در مکان های پرنور و زیر نور آفتاب آنچنان که باید خوب عمل نمی کنند.

Super AMOLED

AMOLEDها به دلیل رفلکس نوری بالایی که دارند در محیط های پرنور بازده خوبی از خودشان نشان نمی دهند. Super AMOLED ها در حال حاضر منحصرا برای گوشی های موبایل به کار می روند. اساس فناوری هم بر پایه ترکیب صفحه لمسی و صفحه AMOLED است. همان طور که در تصویر زیر می بینید، در نمونه های AMOLED میان صفحه نمایش، صفحه لمسی و شیشه فضای خالی وجود داشت ولی در Super AMOLEDها از صفحه لمسی به ضخامت یک هزارم میلیمتر استفاده شده است.

سامسونگ شرکتی است که برای اولین بار این صفحات را تولید کرد، ادعا می کند Super AMOLEDها در محیطهای پرنور 20 درصد بهتر از نمونه های AMOLED بازده دارند. Super AMOLEDها دارای عمر بیشتر و صفحه نمایش لمسی بهتری هستند.

نمایشگرهای Super AMOLED از تکنیک جالبی برای چیدن ساب پیکسل ها بهره می برند. در روش قدیمی تر یعنی RGB matrix، برای هر پیکسل سه جزء پیکسل به رنگ های قرمز، سبز و آبی وجود داشت. ولی در روش جدید، اجزای پیکسل سبز حذف شده و هر پیکسل تنها دو جزء پیکسل قرمز و آبی دارد. میان هر دو پیکسل نیز یک جزء پیکسل سبز به اشتراک گذاشته شده است. این تکنیک Matrix Pentile نام دارد. تفاوت میان دو چیدمان پیکسلی را می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید. محبوب ترین تلفن های اندروید مانند Galaxy S و Nexus S از این نمایشگر استفاده می کنند.


Super AMOLED Plus

این فناوری در واقع نسخه ارتقاء یافته Super AMOLED سامسونگ است. این نمایشگرها دارای 50 درصد اجزای پیکسل (Sub-Pixel) بیشتر هستند و در واقع از همان ماتریس RGB به جای PenTile استفاده می کند. این نمایشگرها نسبت به نسل پیش از خود یعنی Super AMOLED باریکتر و روشن تر شده اند و بازده آنها نیز 18 درصد بهتر شده است.


اجزای پیکسل اضافه شده، به نمایش واضح تر تصاویر کمک می کند. البته رزولوشن هر اینچ از نمایشگر Super AMOLED Plus پایین تر از نمایشگر Super AMOLED است. به عنوان نمونه نمایشگر 4.3 اینچی Galaxy S II که از نوع Super AMOLED Plus است با نمایشگر 4 اینچی Galaxy S که از نوع Super AMOLED است برابری می کند. اما با افزایش تعداد اجزای پیکسل، وضوح تصویر نیز افزایش می یابد. البته سامسونگ در گوشیهای S III به تراکم حدود از 350 PPI رسیده است که به ادعای سازنده، "رتینا" را پشت سر گذاشته است.
Retina

صفحه نمایش "رتینا" نوعی صفحه نمایش LCD (یا همان LCD-TFT IPS) است که به طور اختصاصی توسط شرکت Apple تولید می‌شود. این واژه به معنای “شبکیه چشم” است. علت نامگذاری این است که اپل ادعا می کند این تکنولوژی دارای پیکسل های بیشتری نسبت به چشم انسان است یعنی تراکم پیکسل این نمایشگر به اندازه‌ای بالاست که چشم انسان در فاصله دید معمول قادر به تشخیص پیکسل‌ها نیست.

در زمان پرده برداری از آی فون ۴، استیو جابز نابغه Apple اعلام کرد که رزولوشن صفحه نمایش این تلفن همراه برابر با ۳۲۶ نقطه در اینچ (dpi) می باشد، این در حالی است که این عدد برای چشم انسان برابر با ۳۰۰ نقطه در اینچ می باشد.

Apple از این نمایشگر در محصولات خود همانند IPhone، IPad، IPod و Macbook Pro استفاده کرده‌است. تراکم پیکسل دستگاههای مختلف، متفاوت است.
در IPhone و IPod این عدد به ۳۲۶، در آی‌پد ۲۶۴ و در MacBook Pro به ۲۲۰ می‌رسد. IPad جدیدی که در سال 2012 به بازار آمد نیز دارای رزولوشن 2048X1536 بود.
نام "رتینا" توسط اپل به عنوان یک علامت تجاری به ثبت رسیده‌است.

مقایسه "رتینا" با فناوریهای دیگر

نمایشگر Retina یا همان LCD-TFT IPS ساخت LG در iPhone 4، نمایشگر Super AMOLED در Galaxy S و نمایشگر Super AMOLED Plus نیز که در نسل دوم Galaxy یعنی Galaxy S2 بکار گرفته شده است در این آزمایش که توسط PhoneArena انجام شده است این سه نمایشگر به طول کامل و در یک استودیو حرفه ای با یکدیگر مقایسه شده اند:

این آزمایش در شدت نور مختلف از تاریک تا روشن انجام شده است. برای تنظیم نور سفید نیز از سه پارچه روشن که از 90 درصد سفید، 18 درصد خاکستری و 1 درصد مشکی ساخته شده اند، استفاده شده است و همانطور که در تصویر پایین مشاهده می کنید هر سه گوشی نام برده شده در محوطه ایی که مشاهده می کنید قرار گرفته اند:


متون در نمایشگر "رتینا" بهتر از نمایشگر جدید سامسونگ (Super AMOLED Plus) و در این محصول واضح تر از نمایشگر Galaxy S نمایش داده می شوند دلیل آن نیز بکارگیری ماتریس RGB در این نمایشگرها به جای PenTile است.


از نظر رزولوشن هیچ کدام از دو نمایشگر سامسونگ نمی توانند Retina را شکست دهند.


در نهایت نیز کنتراست و روشنایی تصویر نمایشگرهای سامسونگ فوق العاده بالاست و تفاوت آن با Retina آیفون 4 کاملا قابل مشاهده است. اما رزولوشن Retina بهتر از Super AMOLEDها است.
رنگ ها در نمایشگر iPhone 4 طبیعی تر و در نمایشگرهای سامسونگ اشباع شده تر است.

در مقایسه ای دیگر با در نظر گرفتن خصوصیات یک نمایشگر داریم:

از لحاظ معماری

همانطور که ذکر شد AMOLED از یک لایه ارگانیک یا آلی بر روی یک لایه نازک متشکل از ترانزیستورها یا Thin Film Transistor (TFT) تشکیل شده است که با اعمال ولتاژ لازم به لایه آلی، رنگها شکل می گیرند.

 

پیکسلهای مجزا نور خود را تولید می کنند از این رو برخلاف دیگر انواع LCD به نور پس زمینه نیاز ندارند و به این دلیل می توانند بهترین سطح سیاهی را تولید کنند.

نمایشگر Retina از LCD TFT سنتی با فناوری IPS (In-Plane Switching) استفاده می کند که زاویه دید بازتری را فراهم می سازد، اما Apple پیکسلها را بطور قابل توجهی باریکتر می سازد (در حد 78 میکرومتر). پس "رتینا" می تواند تعداد بیشتری پیکسل را در یک اینچ مربع نمایش دهد و این یعنی رزولوشن بالاتر.

توان مصرفی

نمایشگر های LCD به نور پس زمینه برای نمایش رنگها و حتی رنگ سیاه نیاز دارند که این باعث افزایش توان مصرفی می شود. پس AMOLED در این زمینه برتر است.

وضوح و رنگ تولید شده

با دیدن تصویر در LCD و AMOLED قضاوت درباره ثبات رنگ و وضوح به سادگی مشخص می شود که LCD بر AMOLED برتری دارد.

مشکل بعدی نمایش زیر نور آفتاب است که سامسونگ را بر آن داشت تا Super AMOLED را بسازد تا زیر نور خورشید عملکرد بهتری داشته باشد.

علاوه بر این ها LCD نور و رنگ طبیعی تری را تولید می کند درحالیکه AMOLED رنگ تصویر را تا حدی اشباع می کند که آنرا از حالت طبیعی خارج می سازد.

بنابراین "رتینا" دراین قسمت برتری دارد.

Pixelation

نرخ بالای PPI و اندازه کوچک پیکسل ها نمایش تصاویر را در "رتینا" واقعی می کند درحالیکه اندک گزارشاتی در رابطه با پیکسل شدن حتی در Samsung Galaxy S3 دیده شده است. اگرچه این یک فناوری در زمینه نمایشگرها به شمار نمی رود، اما هنوز به حساب می آید.

در این زمینه "رتینا" پیش افتاد.

زاویه دید

نمایشگرهای OLED مشکلی بابت زاویه دید ندارند درصورتیکه "رتینا" برای رفع مشکل زاویه دید LCDها از فناوری IPS استفاده می کند. اما به هرحال AMOLED مثل کاغذ پرینت شده در زاویه دید شفافیت خود را از دست نمی دهد.

AMOLED برتر است.

 

روشنایی و کنتراست

در نظر اول iPhone 4S نسبت به Galaxy S3 روشنتر به نظر می آید، چراکه نمایشگر "رتینا" نور صفحه را براساس استفاده موثر از باتری در بهترین حالت روشنایی تنظیم می کند. اما اگر شما روشنایی را افزایش دهید یا مقدار مشخصی روشنایی را روی هر دو تنظیم نمایید، در میابید که AMOLED کمی روشنتر است. تصویر زیر را برای مقایسه ملاحظه کنید: